Beschrijving
Origine 2-2018
Had u het al gezien, op de cover? Dat schilderij van het meisje dat melk schenkt, dat is helemaal geen schilderij! Deze ‘Milk maid’ uit 1940 is een foto van William Mortensen, en hoewel hij wel een heel late uitloper van het picturalisme was, was dat eind negentiende eeuw een belangrijke stroming in de fotografie. Die nieuwe techniek moest zijn plaats als volwaardige kunstvorm nog veroveren, en veel vroege beoefenaars van de fotografie zagen het imiteren van schilderkunst als dé manier om geaccepteerd te worden door de kunstwereld. Ik was er bij eerste blik van overtuigd dat de ‘Milk maid’ geschilderd was! Deze foto imiteert trouwens natuurlijk niet zomaar schilderkunst; het is een overduidelijke verwijzing naar het zeventiende-eeuwse melkmeisje van Vermeer. De compositie is praktisch hetzelfde. Toch is de hele uitstraling van de foto anders dan die serene, kraakheldere sfeer op Vermeers meesterwerk. Of is het werk van Vermeer niet zo helder en sereen als de moderne beschouwer denkt? Een paar jaar geleden beweerde een conservator van het New Yorkse Metropolitan Museum of Art dat het melkmeisje in de zeventiende eeuw helemaal niet gezien werd als de ‘Madonna van de koeienweides’ zoals ze in later tijden wel is genoemd; destijds zouden melkmeisjes bekend hebben gestaan om een losse seksuele moraal, en dat stereotype zou Vermeer hebben benadrukt in allerlei details in het schilderij, van Cupido tot fallussymbool. Veel experts, waaronder die van het Rijksmuseum, zien trouwens niets in deze interpretatie. Hoe dan ook heeft Vermeer de eventuele innuendo’s wel subtiel gehouden. Zo maakte hij een meesterwerk dat zich bijna drie eeuwen later goed leende voor een imitatie die de nieuwbakken fotografie legitimiteit moest verlenen.
In deze Origine o.a.:
- SLEUTELWERKEN Jasper Krabbé kiest zijn eigen favorieten
- FOTOGRAFIE Picturalisme: schilderachtige fotografie
- INVULPORTRETTEN Overeenkomsten voorbij toeval
- BINNENKIJKEN Bij de Texaan die viel voor oud-Hollandse glorie
- DAVID LACHAPELLE Decadentie, doemdenken en hoop in één oeuvre
- Graffiti van Cee Pil
- Prachtvondsten
- Column van Herman Brusselmans en nog veel meer in de nieuwe Origine
